Agresja w szkole to zjawisko, które funkcjonuje od wielu, wielu lat, ukazując nam złożoność problemu. W większości przypadków spory odbywają się na linii uczeń – uczeń (silniejszy atakuje słabszego). Zdarza się jednak, że problem ma znacznie głębszy wymiar (to znaczy, że spory odbywają się na linii uczeń – nauczyciel/nauczyciel – uczeń). W jaki sposób przeciwdziałać przemocy w szkole? Jakie są najczęstsze przyczyny agresji? O tym przeczytasz w dalszej części artykułu.
Wzorce czerpane z otoczenia
Uczeń to jednostka, która chłonie zachowania z najbliższego otoczenia oraz przenosi je na inne środowiska i relacje (m.in. do szkoły, na podwórko itp.). W kontekście przedstawionych faktów warto dodać, że rodzic zobowiązany jest do kontrolowania swoich zachowań. Pod żadnym pozorem nie może ukazywać tylko negatywnych wzorców.
Mając na uwadze w/w okoliczności, pamiętajmy, że dziecko, które jest:
• ośmieszane,
• krytykowane,
• zawstydzane i
• wychowywane w atmosferze wrogości, zawsze będzie reagowało agresją na agresję.
Ważne jest zatem, aby rodzic traktował dziecko z należytą mu godnością, motywował je do działania, dawał poczucie bezpieczeństwa, otaczał przyjaźnią oraz akceptował takim, jakie jest.
Rodzaje agresji
1). Agresja słowna (m.in. ubliżanie/wyzwiska, ośmieszanie, grożenie, dokuczanie).
2). Agresja fizyczna (np. uderzenia – w twarz bądź inne części ciała, kopanie, popychanie).
3). Agresja emocjonalna (ten rodzaj agresji ma miejsce w sytuacji, gdy dziecko przeżywa lęk bądź strach).
Najczęstsze przyczyny agresji (ze strony uczniów)
Agresor (czyli jednostka stosująca przemoc psychiczną/fizyczną) to – w wielu przypadkach, osoba sama dotknięta przemocą. Przyczyn takiego zachowania jest wiele, a do najczęstszych z nich należą:
• niska samoocena,
• trudne sytuacje życiowe (m.in. rozwód rodziców, rozstanie/separacja rodziców, śmierć bliskiej osoby, alkoholizm w rodzinie, bezrobocie rodziców, agresja w rodzinie/patologia),
• nuda (czyli brak ciekawego/sensownego miejsca, w którym uczeń mógłby spędzać wolny czas),
• brak kontaktu z rodzicami bądź kontakt ograniczony do minimum,
• agresywne wzorce czerpane m.in. z filmów, kreskówek bądź gier komputerowych/pism młodzieżowych,
• brak bądź mała wiedza na podstawowe tematy,
• ubogie słownictwo,
• dysleksja,
• brak tolerancji.
Agresja ze strony nauczycieli
Współczesny świat (pełen stresu, pokus oraz świeżych informacji) wyzwala w ludziach szereg mniej lub bardziej negatywnych następstw/reakcji. Istotnym podkreślenia jest fakt, że agresja to zjawisko uniwersalne, które może pojawić się u każdego z nas.
Uwaga!
Przemoc u nauczycieli/pedagogów to (w wielu przypadkach) następstwo:
• stresu związanego z pracą,
• przepracowania,
• agresji ze strony uczniów,
• trudnej sytuacji materialnej,
• zniechęcenia (zdarza się, że nauczyciel nie lubi swojego zawodu),
• strachu przed utratą pracy.
Jak zwalczać agresję w szkole?
Oto kilka wypróbowanych metod (metody wychowawcze rodziców):
– Rozwijanie indywidualnych pasji.
Każde dziecko posiada ukryty talent. Istotne jest zatem, aby obserwować jego zachowania oraz wyciągać wnioski ze spostrzeżeń. Jeśli zauważysz, że dziecko przejawia zdolności artystyczne (np. maluje/rysuje, pisze wiersze bądź śpiewa), uczyń wszystko, aby mogło rozwijać pasje i zainteresowania.
Pamiętaj, że…
Dziecko, które jest kochane, chwalone oraz otaczane szacunkiem/zrozumieniem, wybierze właściwą drogę (czyli drogę pozbawioną nerwów i agresji).
– Spędzanie czasu z dziećmi (m.in. w domu, na świeżym powietrzu, w podróży; istotne jest, aby dziecko czuło, że nie jest odtrącane przez swoich rodziców).
– Udzielnie nagród (za realizowanie dobrych uczynków).
– Uczenie empatii, asertywności i szacunku do innych.
– Słuchanie (słuchać drugiej osoby = respektować jej zdanie; im częściej będziesz wysłuchiwał dziecka, tym ono bardziej otworzy się na dialog).
– Krzewienie pozytywnych zachowań (dziecko – niczym gąbka, chłonie wzorce ze swojego otoczenia; jeśli będziesz promował dobre postawy, Twoje dziecko pójdzie podobną drogą).
Uwaga!
Dziecko, które ma bliski/pozytywny kontakt z rodzicami, zbuduje (w przyszłości) szereg dobrych i trwałych relacji z innymi ludźmi, m.in. w szkole, na studiach, w pracy i w związkach.
Metody nauczycieli
Nauczyciel (zaraz po rodzicach) stanowi istotny wzorzec do naśladowania, czyli wzorzec, który kreuje zachowania i postawy uczniów. Pedagog dbający o prawidłowy rozwój wychowanków, powinien – w pierwszej kolejności, prowadzić dialog oraz traktować uczniów z należytym im szacunkiem. Aby współpraca na linii wychowawca – uczeń mogła przebiegać właściwie oraz z korzyścią dla każdej ze stron, nauczyciel zobligowany jest do:
– tworzenia przyjaznej atmosfery w grupie/klasie,
– motywowania uczniów do pracy (przy zastosowaniu współczesnych metod nauczania),
– wyznaczania granic, ustalania norm oraz tworzenia zasad,
– uczenia empatii oraz pewności siebie,
– wyjaśniania, jakich zachowań nie należy tolerować, a jakie warto popierać.
