Dzisiaj skupimy się na kilku ważnych kwestiach, na które niejednokrotnie nie zwracamy uwagi. Otóż wybór odpowiednich okuć drzwiowych, zwłaszcza w kontekście obiektów komercyjnych, instytucjonalnych czy użyteczności publicznej, wymaga nie tylko uwzględnienia estetyki czy funkcjonalności, ale przede wszystkim spełnienia restrykcyjnych norm certyfikacyjnych. W praktyce oznacza to tyle, że klamki drzwiowe podlegają w tym zakresie szeregowi norm krajowych i międzynarodowych, takich jak EN 1906 (Europa), DIN (Niemcy) czy BHMA (Stany Zjednoczone). Standardy te definiują kluczowe aspekty użytkowe i jakościowe, które muszą zostać spełnione, aby okucie mogło zostać zastosowane w danym środowisku.
W niniejszym artykule przedstawiamy szczegółowe omówienie wyżej wymienionych norm, ich znaczenie techniczne oraz wpływ na projektowanie i realizację inwestycji architektonicznych. Gotowi na kilka aspektów technicznych? To do dzieła!
EN 1906 – europejski standard dla klamek drzwiowych
Zacznijmy zatem od podstaw. Norma EN 1906 jest podstawowym europejskim standardem określającym wymagania techniczne dla klamek i gałek drzwiowych. Składa się ona z zestawu kryteriów podzielonych na 8 klas, z których każda odnosi się do konkretnego aspektu jakości i trwałości produktu.
Główne parametry klasyfikacji EN 1906:
-
Kategoria użytkowania (np. klasa 3 – do zastosowań publicznych o wysokim natężeniu ruchu)
-
Trwałość mechaniczna (od 100 000 do 200 000 cykli)
-
Siła operacyjna (moment obrotowy wymagany do uruchomienia klamki)
-
Bezpieczeństwo (np. ochrona przed manipulacją)
-
Odporność na korozję i temperaturę
-
Odporność na wiercenie (dla zabezpieczeń przeciwwłamaniowych)
Klamki drzwiowe spełniające normę EN 1906 są klasyfikowane w postaci kodu 8-cyfrowego, który informuje o poziomie osiągniętym w każdym z kryteriów. Co dalej z tego wynika? Już wyjaśniamy!
DIN – niemieckie standardy precyzji i trwałości
Niemieckie normy DIN (Deutsches Institut für Normung) odnoszą się do bardzo szerokiego spektrum produktów, w tym również do okuć drzwiowych. Najważniejszą w kontekście klamek jest norma DIN 18273, która określa wymagania dla okuć stosowanych w drzwiach przeciwpożarowych i dymoszczelnych.
Podstawowe wymagania DIN 18273:
-
Klamki muszą być wykonane z materiałów niepalnych (stal nierdzewna, mosiądz, aluminium z określonym składem)
-
Muszą spełniać określoną odporność temperaturową (do 1000°C w warunkach prób laboratoryjnych)
-
Test wytrzymałości mechanicznej – co najmniej 200 000 cykli
Wymóg zgodności z DIN jest istotny w niemieckich i austriackich przetargach publicznych oraz przy certyfikacji budynków zgodnie z lokalnymi przepisami prawa budowlanego. Ale to nie wszystko. Idźmy zatem dalej.
BHMA – amerykańska klasyfikacja trwałości i bezpieczeństwa
W Stanach Zjednoczonych podstawą certyfikacji klamek drzwiowych są normy BHMA A156.2 oraz ANSI/BHMA A156.13, opracowywane przez Builders Hardware Manufacturers Association.
System BHMA ocenia produkty według trzech głównych kategorii:
-
Grade 1 – najwyższa jakość i trwałość (intensywne użytkowanie komercyjne)
-
Grade 2 – średnie obciążenia, np. budynki biurowe, szkoły
-
Grade 3 – zastosowania domowe
Dodatkowo BHMA uwzględnia kolorystyczne kody identyfikacyjne (np. US26D – stal szczotkowana) oraz wymaga przejścia serii testów obejmujących m.in. działanie przy ekstremalnych temperaturach, odporność na wandalizm czy długookresowe cykle pracy.
Porównanie norm – różnice regionalne i wymagania projektowe
Wyżej omówiliśmy trzy istotne standardy. Jednak jakie to ma znaczenie dla nas w codzienności? Co je różni? Na co trzeba zwrócić uwagę? Otóż choć wszystkie trzy standardy – EN 1906, DIN i BHMA – mają na celu ocenę jakości klamek drzwiowych, ich metodologia oraz priorytety różnią się w zależności od kontekstu regionalnego:
-
EN 1906 skupia się na elastycznej klasyfikacji i umożliwia dostosowanie produktu do różnych zastosowań dzięki modułowej ocenie.
-
DIN 18273 stawia na bezpieczeństwo przeciwpożarowe i materiałoznawstwo – nieprzypadkowo dominuje w specyfikacjach dla infrastruktury krytycznej.
-
BHMA z kolei kładzie nacisk na cykliczną trwałość i certyfikację materiałową, co przekłada się na wymagania budynków użyteczności publicznej w USA.
Być może dla przeciętnych użytkowników nie ma to znaczenia, ani niewiele wnosi do wyboru standardowych rozwiązań, o tyle dla projektantów i inwestorów oznacza to konieczność świadomego wyboru produktów certyfikowanych według odpowiedniego standardu, zależnie od lokalizacji inwestycji i jej charakteru. To aspekt, o którym specjaliści powinni bezwzględnie pamiętać.
Znaczenie certyfikacji w praktyce – przetargi, odbiory i zgodność z przepisami
Jakie to w ogóle ma znaczenie? W praktyce inżynieryjnej i architektonicznej zgodność z określoną normą certyfikacyjną nie jest jedynie kwestią techniczną – ma ona realny wpływ na możliwość dopuszczenia produktu do użytku w danym obiekcie. Oznacza to tyle, że bezwzględnie powinniśmy wybierać rozwiązania, które posiadają odpowiednie oznaczenia. Dotyczy to w szczególności:
-
Postępowań przetargowych – dokumentacja przetargowa często wymaga konkretnych klas lub certyfikatów
-
Odbiorów technicznych – brak odpowiednich oznaczeń może skutkować odrzuceniem produktu na etapie odbioru
-
Certyfikacji budynków – np. w ramach LEED, BREEAM czy DGNB, gdzie trwałość i bezpieczeństwo są kluczowe
Klamki drzwiowe z certyfikatami umożliwiają spełnienie norm krajowych i międzynarodowych bez konieczności późniejszej adaptacji czy wymiany okuć.
Odpowiedzialność producenta
Jednak wyżej omówione kwestie to tylko jeden z etapów. Dostarczenie produktu zgodnego z normą certyfikacyjną oznacza również określony poziom odpowiedzialności po stronie producenta. Produkty certyfikowane muszą być bezwzględnie produkowane w sposób powtarzalny, zgodnie z zatwierdzoną specyfikacją i podlegać regularnej kontroli jakości. W razie awarii – np. złamania klamki w sytuacji ewakuacyjnej – brak zgodności z normą może skutkować poważnymi konsekwencjami prawnymi i o tym koniecznie należy pamiętać.
Podsumowanie
Standardy certyfikacyjne dla klamek drzwiowych – EN 1906, DIN 18273 oraz BHMA – stanowią kluczowy element profesjonalnego podejścia do projektowania, zakupu i użytkowania okuć drzwiowych. Ich znajomość jest niezbędna nie tylko dla producentów i projektantów, ale również dla inwestorów i administratorów technicznych odpowiedzialnych za wybór i specyfikację komponentów budowlanych. Dodatkowo w dobie rosnących wymagań w zakresie bezpieczeństwa, trwałości i zrównoważonego budownictwa, certyfikowane klamki drzwiowe stają się nie tylko normą, ale i gwarancją jakości w każdym wymiarze użytkowym i formalnym.
